Seksualiteit

Hè gezellig, laat ik het nog eens doen. Een taboe doorbreken! Daan zit in zijn pubertijd. Daar schrijf ik regelmatig over omdat het nogal een impact heeft. Natuurlijk op hem, maar ook op ons hele gezin. Toen Daan een jaar of elf was werden de eerste tekenen al zichtbaar. Schaamhaar en een behoorlijke  zweetlucht die ik voorheen niet van hem kende. En plotseling rook het ’s morgens op zijn slaapkamer opvallend muf. Daan kreeg een echte puberlucht. Hij had deodorant nodig en een fikse ook. Zo eentje met “stress protect.” Wat dat ook mag wezen, het helpt in ieder geval. Verder kreeg Daan puistjes en dat werd steeds erger. Sinds een paar weken heb ik daarom voor hem een speciale facewash en een dagcrème. Gelukkig helpt dat. Inmiddels zijn we twee jaar verder en buitelen zijn hormonen over elkaar heen. De pubertijd is in volle hevigheid losgebarsten. En Daan ontdekt nu langzamerhand ook zijn seksualiteit. Helaas een taboe in Zorgland. Ik vind seksualiteit iets wat heel normaal is en gewoon bij het mens zijn hoort. Dus ook bij Daan. Daan is namelijk gewoon een mens. Dat wordt helaas nog weleens vergeten…. Daan is een mens in de pubertijd. Zijn hormonen gaan hun gang, net zoals dat bij gezonde pubers gebeurt. Toch vind ik dat ook moeilijk want ik gun het Daan om ook op het gebied van seks, net als iedere andere puber, zijn eigen weg te vinden. Het doet mij pijn dat ook dit deel van het leven niet voor hem is weggelegd. Jaren geleden ontmoette ik een gepensioneerde dame met een volwassen ernstig gehandicapte zoon. Zij vertelde mij spontaan dat zij haar zoon in zijn speciale stoel in de woonkamer zette en dan een pornofilm aan zette. Daarna wenste ze hem veel plezier en verliet de kamer. Ik vond dat ongelofelijk stoer en knap van haar. Zeker gezien haar leeftijd. Toen Daan klein was speelde dit natuurlijk niet. Als ik dan bijvoorbeeld met hem op het revalidatiecentrum was en ik moest naar het toilet, nam ik hem met me mee. Dat is dan weer het voordeel van die rolstoeltoiletten, ruimte genoeg! Sinds Daan pubert doe ik dat niet meer. Het voelt gewoon niet goed. Niet voor mij, maar mogelijk ook niet voor Daan. Dat weet ik niet want ik kan het hem niet vragen. Dat Daan bezig is met zijn seksualiteit kan hij me niet vertellen maar ik zie het aan wat hij doet. Daan trekt bijvoorbeeld aan zijn luier als hij op bed ligt. Soms zo hard dat zijn liezen er rood van zien. Akelig. Verder moet ik oppassen dat ik zijn nagels goed kort houd zonder scherpe randjes en hoekjes. Want als Daan na het douchen op bed ligt om aangekleed te worden voelt hij aan zichzelf. Dat is heel normaal, maar omdat de fijne motoriek in zijn handen behoorlijk verstoord is gaat dat niet bepaald zachtzinnig. Met als gevolg vuurrode krassen en wondjes. Ook heel akelig. Dan smeer ik maar weer een zalfje. En dan nog een praktisch punt waar ik tegen aan loop. Want hoe krijg ik in vredesnaam zijn luier goed aan als hij een stijve piemel heeft? Die wijst dan natuurlijk vrolijk naar boven en als ik dat zo laat krijgt Daan gegarandeerd lekkage als hij gaat plassen. Omdat ik niet zo goed wist wat ik daarmee aan moest, vroeg ik het aan Paul. “Kan ik Daans piemel voorzichtig naar beneden buigen of doet dat pijn?” Paul liet mij toen zien hoe hij daar bij Daan mee omging en nu doe ik het op dezelfde manier. Ja weet ik veel, ik ben hier tenslotte de enige vrouw in huis! Daans seksualiteit, ik ben er niet dagelijks mee bezig in gedachten maar ik loop er wel dagelijks tegenaan. Het is een onderwerp dat in Zorgland niet of nauwelijks besproken wordt. Taboe, weet je wel. En intussen klungelt iedere ouder in een soortgelijke situatie maar wat aan terwijl een gedegen advies ook op dit punt niet zou misstaan. Het is typisch zo’n onderwerp waar je alleen antwoord op krijgt als je er heel gericht naar vraagt. En dat is ook niet even makkelijk voor iedereen! Sinds een poosje begint Daan belangstelling te krijgen voor meisjes. Nou ja meisjes, volwassen vrouwen  eigenlijk. Ik merk dat zelf ook. Als hij de kans krijgt trekt hij me op schoot, legt zijn handen op mijn billen of op mijn borsten. Dat vind ik heel ongemakkelijk en naar. Het voelt voor mij als een aanranding. Maar dan wel door mijn eigen kind. Als het gebeurt pak ik rustig en zacht zijn handen en leg ze ergens anders neer. Daan betast dus vrouwen. Dat het bij mij gebeurt is één ding, maar hij doet het soms ook bij onze hulpverleners thuis. Dat voelt voor hen heel ongemakkelijk, maar voor mij ook. Natuurlijk wil ik niet dat hij dat doet, maar hij is er zo verschrikkelijk moeilijk in bij te sturen. Daan heeft geen idee van de impact daarvan op een ander. Daan kan zich namelijk niet inleven in een ander, hij heeft genoeg aan zichzelf. Dat is gewoon een gevolg van zijn verstandelijke beperking. Ik weet dat dat zo is, maar het maakt het er niet gemakkelijker op om hem te begrenzen. Ik moet er iets mee. Met die seksualiteit van Daan bedoel ik. Maar hoe leid ik dat in vredesnaam in goede banen? Als moeder heb ik daar geen rol in, wil ik daar ook absoluut geen rol in hebben. Dat voelt zo ontzettend verkeerd. Maar ja, Daan is wel volledig afhankelijk dus zelf kan hij niet zoveel. Daan is pas dertien, we hebben nog even te gaan in die pubertijd. En bovendien, na de pubertijd is dit “probleem” niet over. Dan is hij jongvolwassen. Een paar maanden geleden hadden we een gesprek met de Zorgboerderij waar Daan begin december gaat wonen. In dat gesprek heb ik het onderwerp seksualiteit maar eens op tafel gelegd. Gelukkig wordt het daar heel serieus opgepakt en dat geeft een goed gevoel. Ook zij vinden seksualiteit gewoon een onderdeel van Daans leven en dus ook van zijn begeleiding. Punt. Natuurlijk moet heel zorgvuldig worden doorgesproken hoe dat dan gaat. Daan is niet zelfredzaam dus de begeleiding van Daan zal er een rol in hebben. Maar welke rol? En waar begint die en waar eindigt die? Het is een heel grijs gebied met hele gevoelige grenzen. Voor Paul, voor mij, voor Daan, maar natuurlijk ook voor zijn begeleiders. Seksualiteit is iets wat heel dichtbij komt. Wat voor mij persoonlijk ontzettend privé is net als voor de meeste mensen. Dat deel ik niet met anderen. Maar als het over Daan gaat moet ik wel. Want ik ben ervan overtuigd dat wanneer we er niets mee doen, we een heel nieuw probleem creëren. Als Daan zich ook op dit punt niet zal kunnen uiten zal hij enorm gefrustreerd raken. Met alle gevolgen van dien. Frustraties bij Daan op ander gebied maken wij genoeg mee om te weten dat we die voor moeten zijn. Dus maak ik zijn seksualiteit bespreekbaar, ook al weet ik zelf nog steeds niet precies hoe ik er mee om moet gaan. Hoe dan ook vind ik dat dit taboe doorbroken moet worden. Pas dan is er werkelijk oog voor de mens achter de verstandelijk gehandicapte.