Vertrouwen

Zomergasten op de zondagavond. Soms kijk ik er naar, maar ik kijk het nooit helemaal af want dan wordt het veel te laat. Tegen tienen gaat het licht toch letterlijk en figuurlijk wel uit bij Paul en mij. Afgelopen zondag keek ik niet. De gast was Damiaan Denys en ik had nog nooit van die man gehoord. Dinsdagochtend had Daan zoals elke week fysiotherapie op het revalidatiecentrum. Ik sprak met Daans fysiotherapeut over de afwijzing door Menzis van Daans noodzakelijke nieuwe loophulpmiddel. En over onze gezamenlijke frustratie over het gemak waarmee aanvragen om noodzakelijke zorg of hulpmiddelen door verzekeraars worden afgewezen. Ziektekostenverzekeraars wantrouwen de kennis en kunde van artsen en behandelaars. En zij begrijpen niet dat ouders zoals wij alleen noodzakelijke aanvragen doen. Wat ze dan denken? Misschien dat ik voor de gezelligheid een loophulpmiddel aanvraag of dat ik graag Daans wagenpark thuis wil uitbreiden. Ik heb werkelijk geen idee! Ziektekostenverzekeraars hanteren alleen hun heilige zelfbedachte commerciële regels met als enig doel zo min mogelijk kosten maken. De mens, het kind achter de aanvraag is gewoon helemaal uit beeld. En de kwaliteit van zorg al helemaal. Daans fysiotherapeut vroeg of ik zondag toevallig Zomergasten had gekeken. De gast, Damiaan Denys, had daarin namelijk heel goed uitgelegd wat er in essentie mis is met de zorg in Nederland. Na de fysio bracht ik Daan naar school. Ik praatte nog even met zijn juf. Over waar ze noodgedwongen mee bezig is als gevolg van een rapport van de Onderwijsinspectie. Die heeft namelijk vastgesteld dat het onderwijs op Daans school ver onder de maat zou zijn. Ik schrijf bewust “zou zijn” want ik heb daar namelijk nog nooit iets van gemerkt. Daan zit er uitstekend op zijn plek en leert er binnen zijn beperkte mogelijkheden dingen waar hij daadwerkelijk iets mee kan. Wat Daan leert is vooral gericht op zelfredzaamheid. Voorbeelden? Denk aan zijn eigen tas uitpakken, zijn eigen tafel schoonpoetsen na het eten en zijn eigen rommel zoveel mogelijk opruimen. En bijvoorbeeld tijdsbegrip. Wat betekent vandaag, morgen, nu of straks…. Eenvoudig maar heel belangrijk voor Daan. En voor ons. De Onderwijsinspectie vindt echter andere dingen belangrijker. Volgens mij snappen ze gewoon niet zoveel van speciaal onderwijs. En wantrouwen ze de kennis en kunde van de school en de juf. Daarom moet Daans juf nu alles wat ze met de kinderen doet van voor tot achter en drie keer in de rondte verantwoorden en uitleggen. Als de administratie maar klopt, dan is het goed. Inmiddels is ze daar drukker mee dan met de kinderen….  En ook zij tipte mij dus over Zomergasten. Dezelfde tip van twee mensen op één ochtend. Lang leve uitzending gemist! Natuurlijk ging ik alsnog kijken. En maakte kennis met Damiaan Denys. Psychiater, filosoof en hoogleraar in het AMC Amsterdam. Ik vond hem direct een sympathieke intrigerende man. Een arts met een sterke innerlijke drive om mensen met ernstige psychiatrische problemen te helpen. Een leuk mens ook. Vooral omdat hij niet prat ging op zijn kennis en opleiding, maar liet zien dat hij maar een gewoon mens is met zijn eigen onzekerheden. Daar houd ik van. En Damiaan deed dus inderdaad heel zinnige kernachtige uitspraken over wat er mis is met de gezondheidszorg in Nederland. Dat het mis is gegaan na het invoeren van de marktwerking. Die heeft grote negatieve gevolgen gehad. “Marktwerking functioneert namelijk alleen als de consumptie limiterend is” zei hij. “Je kunt bijvoorbeeld wel het geld hebben om honderd flesjes cola te kopen, maar zoveel kun je er gewoon niet opdrinken. Je houdt dus vanzelf op met kopen. Maar ziek worden is niet limiterend. Mensen worden gewoon ziek en daar hebben ze zelden invloed op. De marktwerking heeft onze zorg niet goedkoper gemaakt, maar juist duurder. Marktwerking heeft de zorg niet beter gemaakt, maar juist slechter. Het heeft er alleen maar voor gezorgd dat artsen extreem gecontroleerd worden door Ziektekostenverzekeraars.” En die controle gaat ver. Artsen worden belemmerd in hun functioneren. Kunnen niet meer de beste, meest efficiënte weg volgen die nodig is voor de patiënt. Vaak is dat ook de goedkoopste weg, maar zo werkt het niet. De regels zijn strak. Maar de ene mens is de andere niet. Het ene lichaam is ook het andere niet. Mensen zijn geen machines. Het verstikkende netwerk van regels van de verzekeraars zorgt ervoor dat patiënten verzanden en dat artsen drukker zijn met de administratie dan met hun eigenlijke werk. Uiteindelijk stijgen juist de ziektekosten. Het wantrouwen in kundige artsen maakt ons zorgsysteem ziek. Daarom heeft zorg vaak nog maar heel weinig te maken met het belang van patiënten. Wantrouwen heerst overal. De zorg en het speciaal onderwijs zijn helaas geen uitzondering. Veel beleid in Nederland wordt gemaakt op basis van een angstcultuur. Angst voor fraude, misbruik en kwade bedoelingen. En angst is een hele slechte raadgever. Dat blijkt. Het zorgt ook voor boosheid, onmacht, frustratie, hoge kosten en….. onrecht.  Iets wat we juist NIET willen! Natuurlijk bestaat er fraude, misbruik en zullen er altijd mensen blijven die tot het gaatje gaan om te krijgen wat ze hebben willen. Ook al hebben ze het niet echt nodig. Ik weet dat ze bestaan. Sterker nog, ik ken er (helaas) een paar. Maar laten we wel zijn, de meeste mensen zitten gelukkig niet zo in elkaar. Als we het nu eens omdraaien. De commercie uit de zorg gooien. Nog belangrijker, uitgaan van het goede in de mens. En voor alle duidelijkheid: mensen die misbruik maken pakken we zonder uitzondering heel hard aan. Net als mensen die ons vertrouwen niet verdienen. Maar laten we nou eerst eens beginnen met erop vertrouwen dat artsen en onderwijzers kundig zijn. Dat ze per definitie verantwoord werken in het belang van hun patiënten en leerlingen. Dat is tenslotte waar ze voor geleerd hebben en wat ze graag doen! Daarmee maken we volgens mij het leven voor iedereen beter. Leefbaarder. Bovendien wordt onze maatschappij dan een stuk socialer. Ik hoop echt dat we ooit zover komen. Dat dit besef zelfs doordringt tot in politiek Den Haag. Wat een verademing zou dat zijn. Ik kijk er naar uit!