Laatste filmdag

Afgelopen zaterdag was onze laatste filmdag. Die dag werd er voor het laatst gefilmd voor de documentaire over ons gezin. De aanleiding voor deze documentaire was mijn blog “De moeilijkste en verdrietigste” dat ik schreef in september 2014. Dat blog ging over onze ingrijpende en emotionele beslissing dat Daan niet langer thuis kon wonen omdat dat ten koste zou gaan van Daan en ons hele gezin. Regisseur Nan Rosens nam daarna contact met mij op. We maakten een afspraak voor een gesprek met Paul en mij samen. Uitgebreid maar vrijblijvend hebben we gesproken. Over de impact van een documentaire, over alle voors en tegens. Onze beslissing dat Daan niet meer thuis kon wonen, het besef dat de zorgdruk ons boven het hoofd was gegroeid was tijdens dat gesprek nog enorm vers. De emoties zaten hoog, bij ons allebei. Het zou een emotioneel jaar worden dat stond vast. Wilden we dat in beeld? En hoe dan? Ik was niet naïef. Als filmopnames op een creatieve manier aan elkaar geknipt en geplakt zouden worden zou er een totaal vertekend beeld ontstaan van ons gezin. De basis om met elkaar in zee te gaan was het vertrouwen dat dát niet zou gebeuren. Het vertrouwen dat de situatie van ons gezin weergegeven zou worden zoals die is. Niet mooier, maar ook niet minder mooi. Ik bepaalde mijn grens. “Je mag best een traan filmen” zei ik, “maar als ik helemaal stuk ga.... Dat niet.” Eigenlijk had ik dat niet hoeven zeggen want ik had al een paar documentaires van Nan gezien. Zij zou geen emotie tv nodig hebben om ons verhaal te vertellen. Paul en ik besloten om ervoor te gaan. Ik herinner me nog heel goed de eerste keer dat ze kwamen filmen. Dat was op een woensdag in december 2014, eind van de ochtend. Ik was alleen thuis en hartstikke nerveus. Mijn eerste keer, hoe zou dat gaan, die opnames? Er zouden drie mensen komen. Een cameraman, een geluidsvrouw en de regisseur. Ze zouden zo onopvallend mogelijk werken, zonder grote lampen bijvoorbeeld. Niet precies wetend wat ik verder kon verwachten besloot ik dat ik maar gewoon zou doen wat ik normaal ook deed en dat ik hen zoveel mogelijk zou negeren. Rond half twaalf kwamen ze aan. Regisseur Nan, cameraman Jaap en geluidsvrouw Carla. Tot dat moment volkomen vreemden. Bijzonder om te merken hoe snel zij vertrouwd werden voor ons. Die eerste dag filmden ze hele gewone dingen. Bijvoorbeeld dat ik Gijs uit school haalde, hoe Daan met de taxi aankwam en hoe we samen aten tussen de middag. Hoe Paul thuis kwam, hoe we samen de kerstboom versierden, hoe het avondeten verliep en hoe we Daan en Gijs naar bed brachten. Ik was vooraf niet gerust op Daans reactie op de camera, maar die viel erg mee. Hij vond het hoogst interessant allemaal. “Meneer komt filmpje maken?” zei hij steeds tegen Jaap. Ik merkte dat het zoveel mogelijk mezelf zijn voor de camera mij verrassend goed afging. Op een of andere manier wende het snel. Er volgden na die woensdag nog veel meer draaidagen. Tegen zes uur ’s ochtends bij ons thuis tijdens het douchen en aankleden van Daan, op de Zorgboerderij tijdens Daans logeerweekend, bij Daan op school, bij Daans fysiotherapie op het revalidatiecentrum, bij ons gesprek op een grote instelling in onze omgeving, bij onze gesprekken op de Zorgboerderij, bij mijn yogales, bij een persoonlijk gesprek met mijn vriendin Linda, tijdens mijn wandeling met buurvrouw Cathy, interviews met Paul, met mij, met ons samen, tijdens het afscheidsfeest dat we gaven voor onze pgb’ers, tijdens het verhuizen van Daans spullen, het inrichten van zijn nieuwe kamer en uiteindelijk op de moeilijke en emotionele dag dat Paul en ik Daan naar zijn tweede thuis op de Zorgboerderij brachten. Al met al is er zo’n tien dagen gefilmd en die beelden moeten worden teruggebracht tot een documentaire van bijna een uur. Eerst wordt alles bekeken en geselecteerd. Daarna volgt de bewerking en de beeld- en geluidsmontage. Dat is nog een hele klus die lang duurt. Nan gaat een selectie maken uit mijn blogs die ik over een paar maanden zal inspreken. Mijn eigen teksten en mijn stem als voice-over bij de beelden van ons gezin. Een raar idee hoor. Het lijkt me ook heel vreemd om mezelf straks terug te zien. “Waarom doen jullie dit?” Die vraag is mij regelmatig gesteld de afgelopen tijd. Het beste antwoord daarop is omdat we het belangrijk vinden. Belangrijk om inzicht te geven in ons leven met Daan en de moeilijke keuzes daarin. Inzicht ligt namelijk aan de basis van erkenning en begrip. Niet alleen voor ons, maar ook voor andere ouders in een soortgelijke situatie. Hoe ziet dat leven eruit achter die voordeur? Zo’n gezinsleven waarin niets vanzelfsprekend is. Waarin het anders gaat dan je had gedacht en gehoopt? Onze strijd voor goede zorg voor Daan en alles wat hij nodig heeft. Onze strijd om overeind te blijven, als vader, als moeder, als broertje, als man en vrouw, als gezin. Dat is met een ernstig gehandicapt kind een opgave waarvan je de impact moeilijk kunt inschatten als je er zelf niet mee te maken hebt. Daarom willen wij ons verhaal vertellen. Hoe het was om te beseffen dat wij de zorg voor ons meest kwetsbare en afhankelijke kind niet meer vol konden houden. Waarom het is gegaan zoals het is gegaan en waarom we de keuzes maakten zoals we die gemaakt hebben. Beelden zijn dan alleszeggend en niet voor andere uitleg vatbaar. Afgelopen zaterdag hadden we de laatste draaidag met de ons inmiddels vertrouwde filmploeg. Eerst gezellig samen koffie en cake aan onze keukentafel. Sinds die eerste keer in december 2014 voelt het helemaal niet als een filmploeg, eerder als een paar oude vrienden die op bezoek komen. In die vertrouwde sfeer waren ook onze gesprekken, zowel tijdens het filmen als daarbuiten. Nan, Jaap en Carla, ik wil jullie op deze plek heel graag bedanken voor de fijne en integere manier waarop jullie je werk hebben gedaan en waarop jullie ons gezin, en dan denk ik met name aan Daan, in onze waarde hebben gelaten. Het opnemen van onze documentaire was een unieke ervaring waar wij heel fijne herinneringen aan bewaren. Nu gaan we op weg naar de uitzending komend najaar en de reacties daarop. Ik hoop van harte dat we daarmee een bijdrage leveren aan begrip en erkenning voor gezinnen zoals wij. Daar wordt de wereld mooier van.