Anders dan anders

Maandag is Daan jarig. Hij wordt alweer veertien. Het is verraderlijk om jaarlijks op Daans verjaardag af te glijden naar mijn verdriet. Want juist op die dag is dat extra aanwezig. Gewoon omdat dan de nadruk ligt op Daans leeftijd. En dan denk ik al snel aan hoe zijn leven er op dit moment uit had gezien als.... Dan denk ik aan alles wat had kunnen zijn, maar niet is. Levend verdriet heet dat. De vorm daarvan is in de loop der jaren anders geworden, maar het is er altijd. Meestal keurig opgeborgen, maar het kan zomaar ineens als een raket omhoog schieten. Daans verjaardag moet een feest zijn. Dat lukt natuurlijk alleen met een vrolijke gezellige moeder. Daarom wil ik dat gevoel vooral niet hebben op die ene dag, maar dat lukt niet altijd. “Jij bent zo’n sterke moeder Jacomien!” Jawel, maar vergis je niet. Ook sterke moeders hebben hun zwakke momenten. Die zie je alleen niet buiten de deur of op het schoolplein. Die bewaar ik voor thuis. Veilig tussen onze vier muren, buiten het zicht van de buitenwereld. Daan heeft zelf eigenlijk geen speciaal gevoel op zijn verjaardag. Daan is niet zenuwachtig omdat hij bijna jarig is. Hij heeft geen verlanglijstje en is ook niet nieuwsgierig naar de cadeautjes die hij zal krijgen. Daan geeft niets om cadeautjes. Jarenlang heeft hij de betekenis van jarig zijn niet begrepen. Dan overviel al die aandacht hem en raakte hij zelfs in paniek van al die cadeautjes die hij “moest” uitpakken. Zo’n lolletje is dat natuurlijk ook niet als je fijne motoriek flink verstoord is. Wij hielpen Daan altijd met uitpakken, maar meestal had hij het na twee pakjes wel gezien. Werd het teveel, werd de druk te hoog. Overprikkeld heet dat in gehandicaptenland. Dat betekent vrij vertaald dat er meer informatie binnenkomt dan Daans beschadigde hersenen aankunnen. Dan raakte hij in paniek of hij “flipte” (lees: dan valt er niets meer met hem te beginnen). Heel naar voor Daan, vooral op zijn eigen verjaardag. Dus namen Paul en ik, en later Gijs, de uitpaktaak van Daan over. Sinds ongeveer zijn elfde, het begin van zijn pubertijd, begrijpt Daan een beetje wat jarig zijn is. Jarig werd voor Daan synoniem aan aandacht, lekkere dingen eten en dat hij mocht kiezen wat hij wilde eten. Meestal was dat patat. Sinds die tijd durfden wij ook een wat groter feest te geven. Daan verheugde zich als echte puber vooral op alle knuffels en zoenen van dames. Hij gooit namelijk graag zijn charmes in de strijd als hij de kans krijgt. Daan heeft geen vrienden en geen sociaal leven. Daans vrienden zijn wij, onze familie, onze vrienden en de mensen die op een of andere manier voor hem zorgen. Dat zijn ook de mensen die op zijn verjaardag komen. Daan genoot op zijn verjaardag vooral van alle aandacht voor hem. Dat was het belangrijkste En natuurlijk van zijn lievelingsmuffin en zijn zakje chips dat hij in record tempo tot op de bodem leeg at. Daarna ging hij rond racen door de tuin als het mooi weer was. Als het regende en we binnen waren zocht hij de afzondering op zijn kamer bij zijn vertrouwde radio. Soms leek het alsof hij de visite niet eens zag. Het tegendeel was waar. Als ik hem ’s avonds in bed stopte noemde hij intens blij alle namen op van de mensen die op zijn feestje waren. Die waren er speciaal voor hem, dat besefte hij heel goed. Daans verjaardag was altijd net zo anders als hij zelf. Net zo aangepast als alles in zijn leventje aangepast is. “Het wordt nooit meer zoals het was” zei Paul deze week. Nee, het wordt nooit meer zoals het was. Sinds Daan niet meer thuis woont is alles anders. Dat geldt dit jaar ook voor zijn verjaardag. Daan maakt weliswaar nieuwe stappen in zijn gewenningsproces op de Zorgboerderij, maar hij is er nog (lang) niet. Daarom kunnen we nu thuis geen groot feest vieren. Als we dat zouden doen raakt Daan totaal in de war en doorbreken we de stijgende lijn die hij nu laat zien. Daarom gaan Paul, Gijs en ik maandag bij Daan op bezoek om op de Zorgboerderij zijn verjaardag te vieren. Dat is beter voor Daan. Gijs mag wat eerder vrij van school op deze speciale dag. Samen gaan we richting Twente met achterin onze auto wat kleine cadeaus die Gijs waarschijnlijk zal uitpakken voor Daan. Een ingelijste Buurman en Buurman poster en een coole pet met Daans naam erop gedrukt. Onderweg halen we de grote Buurman en Buurman taart op die ik besteld heb. Op de boerderij eten we samen met Daans woongroepje en de begeleiders die prachtige taart op. En daarna zal Daan zijn rondje op het erf opeisen. Dat doet hij namelijk altijd als we er zijn. Na zo’n anderhalf uur gaan we weer naar huis. Ik heb Gijs op de terugweg een patatje beloofd bij de snackbar. Het is tenslotte feest en dan mag dat. Door de omstandigheden is Daan dit jaar anders jarig. Nog meer anders dan normaal. Maar dat grote feest komt er alsnog. Later dit jaar, hopelijk met mooi weer. We weten zelfs al wat hij krijgt. Dat is bijzonder want een cadeau voor Daan is en blijft moeilijk. Vaak wordt het veel van hetzelfde wat hij al heeft en dat is jammer. Daarom hebben we iets bedacht. Daans woongroepje krijgt een belevingstuin met eigen kipjes die zij zelf gaan verzorgen. Daarvoor is wel een speciaal kippenhok nodig waarbij de kinderen vanuit hun rolstoel de eitjes kunnen rapen en voer kunnen geven. Ik heb persoonlijk een paar timmermannen geritseld. Paul en zijn broer Rudy zullen het aangepaste hok gaan bouwen. Daar zijn ze hartstikke goed in en ik kan het weten. Ik heb ruimschoots ervaring met Wolfkamp kwaliteit. Alleen het geld voor het hout, de schroeven en de scharnieren is er nog niet. Daarom vragen we de verjaardagsgasten een bijdrage voor dat speciale kippenhok. Een mooi cadeau waar Daan lange tijd iets aan zal hebben samen met zijn groepsgenootjes. Maar eerst wordt het maandag. Maandag geef ik mijn grote kleine man van veertien jaar een levensgrote knuffel. Het wordt nooit meer zoals het was. Dat is zo. Maar als je er oog voor hebt kan anders ook heel mooi zijn.